Wat is het verschil tussen partnerpensioen op risico basis of op opbouwbasis?

Allereerst: wat is partnerpensioen eigenlijk? Voor veel mensen misschien duidelijk maar uit een recent onderzoek bleek dat ongeveer 40% van de respondenten (de mensen die aan het onderzoek deelnamen) dacht dat partnerpensioen het pensioen voor later is ten behoeve van de partner. Maar dat is niet juist! Partnerpensioen is het pensioen voor de partner wanneer een werknemer (ofwel deelnemer) komt te overlijden. Dit pensioen wordt na overlijden van de deelnemer levenslang aan zijn of haar partner uitgekeerd zolang deze partner leeft.

Waar we het nu over hebben is het partnerpensioen bij vooroverlijden, dus wanneer de deelnemer overlijdt voor zijn of haar pensioendatum.

De hoogte van het partnerpensioen hangt meestal af van de pensioengrondslag en het aantal te bereiken deelnamejaren. In uw pensioenreglement kunt u nakijken hoe dit wordt berekend.

Bij beëindiging van de deelname wordt het verschil tussen ‘risicobasis’ en ‘opbouwbasis’ duidelijk zichtbaar. Het hangt namelijk af van hoe het partnerpensioen is gefinancierd: is er daadwerkelijk een partnerpensioenuitkering opgebouwd of was het partnerpensioen gewoon verzekerd op basis van een risicoverzekering?

Wanneer er sprake is van partnerpensioen op opbouwbasis dan wordt er daadwerkelijk gespaard voor het partnerpensioen, hiervoor is dus kapitaal gereserveerd. Bij einde van de deelname is er nog steeds recht op een partnerpensioen echter dit is wel lager dan tijdens en actieve deelname. Dat komt omdat bij beëindiging van de deelname het partnerpensioen wordt vastgesteld aan de hand van het werkelijk aantal jaren dat de werknemer deelnam aan de pensioenregeling.

Wanneer er sprake is van partnerpensioen op risicobasis dan wordt er niet gespaard maar wordt het partnerpensioen verzekerd tijdens de actieve deelname. Tijdens de actieve deelname is het partnerpensioen qua bedrag even hoog als bij het partnerpensioen op opbouwbasis. Echter bij einde van de deelname komt het partnerpensioen op risicobasis gewoon te vervallen, er is niet gespaard voor het partnerpensioen. Je zou dit kunnen vergelijken met een inboedelverzekering: tijdens een afgesproken periode heb je het risico verzekerd tegen betaling van een premie. Is de periode voorbij (lees einde deelname aan de regeling) dan vervalt de dekking.

Wellicht wordt het duidelijker met een voorbeeld:

Een werknemer wordt deelnemer op 30-jarige leeftijd. De pensioenleeftijd in de regeling is 68 jaar. Dat houdt in dat deze deelnemer 38 deelnamejaren kan behalen. In het pensioenreglement staat dat er 1,16% per deelnamejaar van de pensioengrondslag wordt opgebouwd. De pensioengrondslag voor deze deelnemer bedraagt € 25.000,-. Wanneer de deelnemer tijdens het actieve dienstverband overlijdt wordt er altijd uitgegaan van het aantal deelnamejaren dat de deelnemer maximaal  kan bereiken. Het partnerpensioen bedraagt dan (€ 25.000,- x 1,16%) x 38 jaar wat neerkomt op een bedrag van € 11.020,- per jaar.

Bij opbouwbasis wordt er daadwerkelijk kapitaal gereserveerd om dit te kunnen financieren. Bij partnerpensioen op risicobasis wordt dit bedrag verzekerd met een risicoverzekering.

Nu gaat de deelnemer uit dienst op 37-jarige leeftijd, hij is dan 7 jaar deelnemer geweest. We gaan er even vanuit dat er geen salariswijzigingen zijn geweest.

Bij partnerpensioen op opbouwbasis blijft er dan een partnerpensioen staan van (€ 25.000,- x 1,16%) x 7 jaren wat neerkomt op een bedrag van € 2.030,- per jaar.

Bij partnerpensioen op risicobasis vervalt de dekking en blijft er geen partnerpensioen over.

In beide gevallen is er altijd de mogelijkheid om op de datum van beëindiging van de deelname een deel van het ouderdomspensioen, dus het pensioen voor de deelnemer zelf voor later, uit te ruilen voor (extra) partnerpensioen.

Bijzondere situatie na ontslag:

Wanneer een deelnemer wordt ontslagen en er is direct aansluitend op het einde van het dienstverband recht op een WW-uitkering dan is er bij partnerpensioen op risicobasis tijdens de WW periode toch recht op een stuk partnerpensioen. Dit is dan even hoog als in de situatie wanneer het partnerpensioen op opbouwbasis zou zijn geweest. Let op! Het gaat dan alleen over de periode van de wettelijke WW uitkering. Dus NIET de periode met een aanvullende WW-uitkering vanuit de Stichting Private Aanvulling WW.

Het is van groot belang dat u in uw pensioenreglement nakijkt hoe dit bij u is geregeld. Weinig mensen zijn zich van dit onderscheid bewust en steeds meer pensioenregelingen hebben het partnerpensioen inmiddels op risicobasis geregeld. Kunt u dit in uw pensioenreglement niet vinden neemt u dan gerust contact met mij op. Ik help u zoeken.

Wat is een lijfrente eigenlijk?

Een lijfrente is simpel gezegd een (recht op) periodieke uitkering afhankelijk van het wel of niet in leven zijn (van het lijf dus) van een persoon. De lijfrente wordt al vanaf de 17e eeuw toegepast in Nederland. Nadat er al wiskundige bases waren gelegd voor zo’n systeem is dit in de 17e eeuw verder ontwikkeld door onder andere Johan de Witt, destijds (vanaf 1653) Raadspensionaris van Holland.

Wanneer u over de technische achtergrond meer zou willen weten dan is het artikel van hoogleraar Jan Hogendijk van 2 juni 2010 interessant om te lezen. Klik hiervoor op deze link: Lijfrentes in de 17e en 18e eeuw Een kleine waarschuwing: het is een erg technisch verhaal dus voor de ècht geïnteresseerden….

We hoeven deze achtergrond verder niet te begrijpen om te weten wat u met uw lijfrente kapitaal wilt of kunt. Wel is het zo dat in de loop der jaren de fiscale wetgeving regelmatig is gewijzigd. Daarom is het ook van belang dat u zich hierover goed laat voorlichten en adviseren.

De lijfrente werd altijd in verzekerde vorm aangeboden (fiscaal ook zo bepaald) en sinds 2008 kan de lijfrente fiscaal ook in een bancaire vorm worden afgesloten (zowel in de opbouwfase als in de uitkeringsfase).

Welke factoren spelen een rol bij de mogelijkheden van een aankoop een lijfrente:

• Wanneer is de lijfrenteverzekering of bancaire lijfrente afgesloten?
• Welk fiscale regels zijn vervolgens van toepassing?
• Welke fiscale overgangsregelingen zijn van toepassing?
• Wat is uw AOW leeftijd?
• Waar komt de inleg vandaan? (bijvoorbeeld vanuit een ontslagvergoeding of een eigen inleg?

Welke factoren spelen nog meer een rol bij uw uiteindelijke keuze?

• Bent u alleen of heeft u een partner?
• Hoe lang wilt u een uitkering ontvangen?
• heeft u een periode behoefte aan een hogere of juist lagere uitkering?
• Wilt u, indien dit mogelijk is, een uitkering ineens? Zo ja, wat zijn de consequenties daarvan?
• Is een deel van de uitkeringen mogelijk onbelast?
• Aan wie wilt u de eventuele uitkering(en) na uw overlijden over laten gaan?
• Welke inkomens bestanddelen heeft u nog meer?

Om op de vraag “Mijn lijfrente komt tot uitkering, wat kan ik ermee?” terug te komen, dit hangt af van uw specifieke situatie en is dus maatwerk. Laat u zich hierover goed adviseren

Wat is variabel pensioen?

Variabel pensioen komt voor bij pensioenregelingen op basis van een premieovereenkomst (voorheen beschikbare premie genoemd). Een premieovereenkomst wil zeggen dat van tevoren niet vaststaat hoe hoog jouw pensioenuitkering zal zijn. De pensioenpremie staat centraal (en dat is het enige dat echt bekend is) en wordt belegd in fondsen die worden aangeboden door de pensioenuitvoerder waar de regeling loopt. Op de pensioendatum is er dan een belegd bedrag beschikbaar waarmee je een pensioenuitkering aankoopt. Deze uitkering is levenslang, dat is wettelijk bepaald.

Variabel pensioen, ook wel doorbeleggen na pensioendatum genoemd, is mogelijk sinds 1 september 2016 door de invoering van de Wet Verbeterde Premieregeling. Tot die datum was de pensioenuitkering die je aankocht tijdens de gehele uitkeringsduur altijd gelijkblijvend, deze wijzigt dus niet meer. Is dat erg dan? Op zich niet want dan weet je wel waar je vanaf je pensioendatum nadat je pensioen hebt aangekocht op kunt rekenen. Maar dat wordt anders wanneer uitgerekend op het moment dat jij met pensioen gaat de tarieven in de markt op de aankoopdatum erg laag zijn en de beleggingen bovendien tegenvallen. Dan kun je een (veel) lagere uitkering aankopen met hetzelfde kapitaal dan op een ander moment waarop de tarieven veel beter liggen. Je zou je pensioen nog kunnen uitstellen maar dan heb je geen inkomen….

Een oplossing daarvoor biedt de nieuwe mogelijkheid tot aankoop van een variabele uitkering sinds de invoering van de Wet Verbeterde Premieregeling. Door deze mogelijkheid kun je eventueel profiteren van en meebewegen met de ontwikkelingen op de markt.

Hoe werkt dit dan?
Dat verschilt een beetje per aanbieder van dit soort producten. Wanneer je kiest voor een variabele uitkering dan staat die uitkering over het algemeen voor 1 jaar vast. Elk jaar wordt het restant kapitaal steeds belegd en wordt aan het begin van het nieuwe uitkeringsjaar de uitkering opnieuw vastgesteld. Zijn er positieve rendementen gehaald? Dan wordt de uitkering in het nieuwe jaar hoger. Vielen de rendementen tegen? Dan wordt de nieuwe uitkering lager. De uitkering kan dan dus van jaar tot jaar verschillen. Bij sommige aanbieders kun je ook een combinatie aankopen van een deel vaste, dus gelijkblijvende (en niet van rendementen afhankelijke) uitkering en een variabele uitkering. De variatie geldt over het algemeen niet alleen voor het ouderdomspensioen (zo lang je in leven bent) maar ook voor het partnerpensioen (uitkering voor je partner wanneer je na je pensioendatum overlijdt). Er zijn echter ook aanbieders waar je de ouderdomsuitkering kunt laten variëren en de partneruitkering wel vast aankoopt. Dat levert dan voor de partner minder onzekerheid op.

Het is van belang je hierbij goed te laten adviseren en de mogelijkheden van de diverse aanbieders op een rij te laten zetten. Het Twents Pensioenbureau kan je hierbij behulpzaam zijn.